Сёння ва Украіне праходзіць другі тур прэзідэнцкіх выбараў. За права заняць вышэйшую дзяржаўную пасаду змагаюцца цяперашні прэм’ер-міністр 49-гадовая Юлія Цімашэнка і лідэр апазіцыйнай Партыі рэгіёнаў, былы кіраўнік урада 59-гадовы Віктар Януковіч.
У першым туры, які прайшоў 17 студзеня з удзелам 18 кандыдатаў, Януковіч набраў 35,32% галасоў, Цімашэнка — 25,05%. Дзейны прэзідэнт Віктар Юшчанка атрымаў 5,45% галасоў і заняў пятае месца. Яўка выбаршчыкаў склала 66,76%.
Януковіча падтрымалі поўдзень і ўсход Украіны, Цімашэнку — цэнтр і захад. Лідэр украінскай апазіцыі атрымаў большасць галасоў і ў Беларусі (на ўчастках у пасольстве ў Мінску і ў генеральным консульстве ў Брэсце).
Выбары праходзяць ва ўмовах палітычнага і эканамічнага крызісу. Абодва кандыдаты выказваюць упэўненасць у сваёй перамозе. У прыватнасці, паводле слоў Януковіча, ён разлічвае на два прэзідэнцкія тэрміны, каб рэалізаваць свае задумы. Цімашэнка заявіла, што ў выпадку фальсіфікацый яе прыхільнікі «гатовы даць адпор», які яе сапернік «не бачыў нават у 2004 годзе». Яна рэзка раскрытыкавала ўхваленне 2 лютага Вярхоўнай радай паправак ў закон аб выбарах прэзідэнта, згодна з якімі выбарчыя камісіі, у прыватнасці, паўнамоцныя прымаць рашэнні без кворуму ў дзве траціны яе членаў. АБСЕ асудзіла змену выбарчага заканадаўства паміж двума турамі.
«На мой погляд і погляд іншых экспертаў, шанцы ў Януковіча найлепшыя. Пра гэта сведчаць вынікі ўсіх сур’ёзных апытанняў, — заявіў дырэктар Кіеўскага цэнтра палітычных даследаванняў і канфлікталогіі Міхаіл Паграбінскі. — Адрыў Януковіча вагаецца ў межах 6—14%. Праўда, Цімашэнка часам падносіць сюрпрызы, і вынік яе каманды на парламенцкіх выбарах аказваецца на 4—6% вышэйшым за чаканы. Але зараз я не бачу падстаў чакаць такога эфекту».
«Вядома, патрэбна дачакацца вынікаў галасавання, але перамога Цімашэнкі стане вялікім сюрпрызам», — сказаў палітолаг. Паводле яго меркавання, верагодны пройгрыш прэм’ер-міністра звязаны з тым, што на яе ўскладаецца адказнасць за эканамічны і палітычны крызіс, «хаця ёсць рэчы, у якіх яна не вінавата: сусветны крызіс, які ўдарыў і па Украіне».
«Ёй выпала разбірацца з гэтым крызісам, і яна гэта робіць не самым горшым чынам, але людзі ўсё роўна галасуюць супраць улады, якая дапусціла зніжэнне ўзроўню жыцця», — адзначыў Паграбінскі. Акрамя таго, паводле яго слоў, хаця Цімашэнка і крытыкуе дзейнага прэзідэнта Віктара Юшчанку, насельніцтва ўспрымае яе не як прадстаўніка апазіцыі, а як члена «аранжавай» каманды, якая знаходзіцца ва ўладзе.
Акрамя таго, сярод насельніцтва «ёсць пэўнае расчараванне ў еўрапейскай рыторыцы, а адносіны з Расіяй сапсаваліся».
«Зараз за мяжу ездзіць у дзесяткі разоў больш украінцаў, чым тры-чатыры гады таму, але каб атрымаць візу, патрэбна патраціць нямала часу, і гэта таксама адбіваецца на настроях», — сказаў Міхаіл Паграбінскі.
Папярэднія прэзідэнцкія выбары ў 2004 годзе прайшлі ў тры туры. У першым перамогу атрымалі лідэр апазіцыйнай кааліцыі «Сіла народа» Віктар Юшчанка (39,90%) і прэм’ер-міністр Віктар Януковіч (39,26%). У другім туры, паводле афіцыйных звестак, больш галасоў набраў Януковіч (49,46% супраць 46,61% у Юшчанкі). Прыхільнікі апазіцыйнага кандыдата выйшлі на вуліцы ў знак пратэсту супраць фальсіфікацый. Масавыя выступленні ў Кіеве і іншых гарадах цэнтра і захаду краіны атрымалі назву «аранжавая рэвалюцыя», сімвалам якой стала плошча Незалежнасці — Майдан — у сталіцы. Згодна з рашэннем Вярхоўнага суда Украіны быў прызначаны трэці тур, які выйграў Юшчанка (51,99% галасоў супраць 44,20%).
Як устаноўлена законам аб выбарах прэзідэнта Украіны, пераможцам будзе прызнаны той. хто «паводле вынікаў паўторнага галасавання атрымаў большую, чым другі кандыдат, колькасць галасоў выбаршчыкаў, што ўзялі ўдзел у галасаванні».
Паводле меркавання беларускага палітолага Валерыя Карбалевіча, адносіны Беларусі і Украіны застануцца ранейшымі незалежна ад таго, хто стане прэзідэнтам гэтай краіны. «У нас з Украінай няма і не было моцных праблем, а калі і былі якіясьці непаразуменні, то, я спадзяюся, яны былі зняты падчас нядаўняга візіту Лукашэнкі ва Украіну. Адносіны застануцца сяброўскімі і партнёрскімі», — лічыць палітолаг.
Дзмітрый Уласаў, Белапан.
