Categories: Еўраклуб

Агляд адукацыі ў Еўропе

Дыплом прэстыжнага замежнага ВНУ заўсёды забяспечвае канкурэнтную перавагу пры працаўладкаванні. Зрэшты, вызначыць, у якой з еўрапейскіх краін самая лепшая адукацыя па ўсіх параметрах, практычна немагчыма. Рэйтынгі бываюць розныя, і ўлічваюць яны далёка не ўвесь спектр параметраў.
Якасць адукацыі залежыць не ад краіны, а ад універсітэта і абранай спецыяльнасці: у адным – добрая навуковая база, у іншым – тэхнічная.

У цяперашні час еўрапейскія краіны – удзельнікі Балонскага працэсу імкнуцца да таго, каб адукацыя ў іх ВНУ была узаемазаменныя. У ЕЗ вытрымліваюцца пэўныя стандарты вышэйшай адукацыі, узровень у розных краінах нівеліруецца.

Але, кажучы аб тым, у якім напрамку развіваецца адукацыя ў ЕЗ, варта ўжываць тэрмін “бесперапыннасць”, а не “ўзаемазаменнасць”. Сутнасць у тым, што любы чалавек, які скончыў, скажам, сярэднюю школу ў Ірландыі, мог паступіць ва ўніверсітэт у Францыі, а потым пры жаданні перайсці на апошнія два гады навучання, напрыклад, у Іспанію, пасля заканчэння бакалаўрыяту у якой мог паступіць у магістратуру ў Вялікабрытанію.

Але ўсё ж эксперты ўпэўненыя, што практычна ў кожнай еўрапейскай краіне можна вылучыць адзін ці два найстарэйшых ВНУ, адукацыю ў якіх, асабліва па фундаментальных спецыяльнасцях, адрозніваецца ад іншых. У любой краіне ёсць універсітэты, якія стаяць асабняком сярод іншых ВНУ. Так, у Фінляндыі можна вылучыць Хельсінкскі універсітэт, у Венгрыі – Будапешцкі універсітэт, у Балгарыі – Сафійскі, у Чэхіі – Карлаў універсітэт і Універсітэт Брно.

Зрэшты, калі казаць пра ўсходнееўрапейскія краіны, то сярод іх адзначаюць Чэхію. Яе можна вылучыць сярод краін былога сацлагера як перспектыўны кірунак у сферы адукацыі. Аднак у поўнай меры канкурэнтам шматлікім заходнееўрапейскім краінам яна з’яўляцца не можа.

Але наўрад ці які-небудзь еўрапейскі ВНУ, нават французскі Сарбона, які ўваходзіць у спіс лепшых ВНУ планеты, можа супернічаць па ўзроўні адукацыі з Оксфардам і Кембрыджам. Параўноўваць Сарбону з гэтымі універсітэтамі некарэктна – яна не аналаг гэтым ВНУ: яны ўваходзяць у дзесятку лепшых універсітэтаў свету нароўні з Гарвардам і Йелем, а Сарбона, па розных дадзеных, знаходзіцца ў канцы другой сотні. Такое становішча адбіваецца і на кошце навучання – калі ў Оксфардзе і Кембрыджы і бакалаўрыят, і магістратура стаяць у сярэднім 15-16 тыс. фунтаў (17,2-18,4 тыс. еўра) у год (гэтая сума можа павялічвацца ў залежнасці ад спецыяльнасці ), то ў Сарбоне замежнік можа вучыцца практычна бясплатна, заплаціўшы 200-300 еўра ў якасці сяброўскага збору.

На выбар краіны для атрымання вышэйшай адукацыі часта ўплывае мова. Менавіта з-за мовы найбольш папулярнымі застаюцца ангельскамоўных краіны, і ў асаблівасці Вялікабрытанія. Ангельская мова ў найбольшай ступені даступна для суайчыннікаў. Менавіта таму туды і едзе найбольшы працэнт студэнтаў.

У такіх краінах, як Германія, Францыя, Аўстрыя, Бельгія, Швейцарыя, навучанне праводзіцца на афіцыйнай мове краіны, у якой знаходзіцца універсітэт. А студэнты, якія жадаюць навучацца на ангельскамоўных праграмах у гэтых краінах, як правіла, павінны валодаць высокім узроўнем ангельскай мовы, пацверджаным афіцыйным сертыфікатам (IELTS, TOEFL і інш), і мець пэўны ўзровень ведаў мовы той краіны, дзе праходзіць навучанне.

Студэнту неабходна не проста ведаць мову, на якім праводзіцца навучанне, – яго ведаў павінна быць дастаткова, каб разумець і засвойваць тое, што яму кажуць ва універсітэце.

Кошт навучання ў гэтых краінах вар’іруецца. Напрыклад, у Нямеччыне і ў Францыі адукацыю на роднай мове практычна бясплатнае – 1,5 тыс. еўра ў год у дзяржаўным ВНУ, а то і менш. Навучанне на ангельскай мове, якое прапануюць у асноўным прыватныя універсітэты, абыйдзецца студэнту ў сярэднім у 15-16 тыс. еўра ў год. Дзяржаўныя ВНУ таксама прапануюць ангельскамоўныя праграмы, але іх, як правіла, мала, і паступіць туды даволі складана.

Такім чынам, калі іншаземец абавязкова хоча вучыцца ў гэтых краінах і пры гэтым ведае толькі англійская, то ў яго ёсць два выйсця: або плаціць больш грошы і вучыцца ў прыватным ВНУ, або папярэдне вывучыць мову на ўзроўні яго носьбіта, каб паступаць у дзяржаўны ВНУ нароўні з мясцовымі школьнікамі.

Адукацыя ў такіх краінах, як Францыя, Іспанія, Германія, бясплатна як для сваіх, так і для замежнікаў. Цяпер (асабліва ў сувязі з агульнасусветным фінансавым крызісам), магчыма, нешта і зменіцца, але пры наяўнасці жадання, добрых ведаў і мовы і актыўнасці абітурыент можа дамагчыся залічэння і будзе вучыцца бясплатна.

У Бельгіі і Аўстрыі кошт навучання ў ВНУ складае прыкладна столькі ж, колькі і ў Германіі, – 1,5 тыс. еўра ў дзяржаўных ВНУ і ад 13 тыс. да 26 тыс. еўра – у прыватных. Швейцарскія ж універсітэты – адны з самых дарагіх. Год навучання тут абыйдзецца прыкладна ў 18-26 тыс. швейцарскіх франкаў (15,7-22, 7 тыс. еўра) у год. Зрэшты, у шэрагу іспанскіх, шведскіх і італьянскіх ВНУ адукацыйныя праграмы і зусім бясплатныя.

Брытанская сістэма адукацыі прызнана традыцыйнай, у той жа час яна адна з найбольш гнуткіх і адаптаваных пад замежных студэнтаў. Навучанне ў брытанскіх ВНУ досыць дарагое, але студэнты заўсёды маюць рэальную магчымасць атрымаць стыпендыі, што істотна скароціць кошт.

Бакалаўрыят ў Вялікабрытаніі ў сярэднім каштуе 10 тыс. фунтаў (11,4 тыс. еўра) у год, магістратура – 12 тысяч (13,7 тыс. еўра). У Вялікабрытаніі ёсць адно адрозненне ад усіх еўрапейскіх краін – там на бакалаўраў вучацца тры гады, а на магістра адзін, а па ўсёй Еўропе – на бакалаўра чатыры гады, а на магістра два.

Канкурэнтам Вялікабрытаніі ў ангельскамоўнай адукацыі, згаджаюцца эксперты, можна назваць Галандыю, якая супернічае са “краінай туманаў” перш за ўсё ў цане. Там практычна ўсе праграмы праходзяць на ангельскай мове, а кошт навучання адрозніваецца ў два разы.

Менавіта гэтымі ж перавагамі валодае і Ірландыя. Навучанне на праграмах бакалаўрыяту і магістратуры ў ВНУ гэтых краін стаіць на парадак ніжэй, чым у Вялікабрытаніі, хоць які прадстаўляецца ўзровень адукацыі вельмі якасны. Зрэшты, трэба разумець, што дыпломы брытанскіх навучальных устаноў больш вядомыя ў свеце.

Навучанне ў Ірландыі каштуе ў сярэднім ад 12 тыс. еўра ў год, у Галандыі – 7-12 тыс. еўра.

Адна з галоўных асаблівасцяў еўрапейскай адукацыі складаецца ў тым, што ВНУ ў Еўропе падаюць адукацыю шырокага профілю. Вузкаспецыялізаваных ВНУ, як у нас, там амаль няма. Але ёсць і тыя, якія папулярныя ў нейкай адной вобласці. Так, на дызайнера добра рыхтуе Еўрапейскі інстытут дызайну ў Італіі і Лонданскі універсітэт мастацтваў, тэхналагічных спецыялістаў – у нямецкіх ВНУ, а фундаментальныя навукі добра выкладаюць у амаль усіх еўрапейскіх ВНУ з гісторыяй. Зрэшты, Оксфард і Кембрыдж ў гэтым сэнсе па-за канкурэнцыяй.

Вельмі схематычна ўсе універсітэты ў Еўропе можна падзяліць на дзве часткі – асабліва акадэмічныя і тыя, што арыентаваныя на практыку, індустрыю, патрэбы вытворчасці / бізнесу. Сярод першых вы не знойдзеце такія праграмы, як “дызайн інтэр’ера”, “гасцінічны менеджмент”, “камерцыйная фатаграфія”, “прадпрымальніцтва ў сферы аховы здароўя”, – яны займаюцца класічнай навукай, сур’ёзнымі навуковымі даследаваннямі. Зрэшты, два гэтых умоўных ВНУ тыпу выдатна дапаўняюць адзін аднаго, у гэтым таксама складаецца бесперапыннасць еўрапейскага адукацыі.

Шырокі выбар вузкаспецыялізаваных напрамкаў прапануе Вялікабрытанія. Так, сярод тэхнічна накіраваных універсітэтаў можна вылучыць New castle University, Heriot-Watt University, Robert Gordon University, сярод ВНУ з гуманітарнай скіраванасцю – Lancaster University, University of Exeter, University of East Anglia иUniversity of Central Lancashire.

Суайчыннікі ў асноўным едуць у Еўропу за рэальнымі ведамі, якія можна будзе прымяніць у нашай краіне. Найбольш папулярныя кірункі – бізнэс, эканоміка, IT, маркетынг, дызайн, права і інжынерныя спецыяльнасці.

Паводле news.open.by

graduation

dzedzich