ЕЗ-2011: перамены пад знакам крызісу

2011 апынуўся для аб’яднанай Еўропы ці ледзь не самым цяжкім за ўсю яе больш чым паўвекавую гісторыю.

2011 апынуўся для аб’яднанай Еўропы ці ледзь не самым цяжкім за ўсю яе больш чым паўвекавую гісторыю. Фінансавы крызіс паставіў пад сумнеў рэалізацыю грандыёзнай ідэі ў цэлым: адзіная Еўропа стала асацыявацца хутчэй з праблемамі, чым з іх рашэннем.

Нацыянальнае супраць агульнаеўрапейскага

Раней ідэя адзінства валодала велізарнай прыцягальнай сілай для мноства людзей з розных дзяржаў. Цяпер жа давер, напрыклад, немцаў да еўрапейскага праекту ўпала з 60 да 30%, такія ж тэндэнцыі назіраюцца і ў іншых краінах. Іх насельніцтва незадаволена павышэннем падаткаў, выкарыстаннем сваіх грошай на пагашэнне чужых даўгоў, падтрымкай перасяленцаў і пагрозай ісламізацыі Еўропы, павелічэннем выдаткаў на брусельскую бюракратыю, якія выпрацоўваюць ўсё больш прадпісанняў ў самых розных галінах.

Так, калі незалежныя дзяржавы маюць свае ўласныя валюты, іх грамадзяне па большай частцы дэманструюць нацыянальную салідарнасць і гатоўнасць ва ўмовах крызісу ахвяраваць сваімі інтарэсамі дзеля калектыўнага даброты.

Яны не пярэчаць, каб іх падаткі ішлі ў больш слабыя рэгіёны, хоць і тут ёсць выключэнні. Напрыклад, многія жыхары Мілана і Турына не могуць зразумець, чаму яны павінны ўтрымліваць сіцылійцаў, а фламандцы ў Бельгіі выступаюць супраць падтрымкі валлаў.

ЕЗ жа нацыянальнай дзяржавай не з’яўляецца, таму ўнутры яго такія настроі выяўленыя ў значна большай ступені. Багатыя немцы і галандцы не хочуць плаціць за эканамічны беспарадак, з якім не могуць справіцца грэкі або іспанцы. У сувязі з гэтым кантынентальнай Еўропе пагражае падзел на эканамічна магутны Поўнач і залежны ад яго Поўдзень.

Рост папулярнасці ідэй еўраскептыкаў

У выніку ўзрастае падтрымка такіх еўраскептычна настроеных палітыкаў, як Найджэл Фарадж ў Брытанііі

Герт Вілдэрс ў Нідэрландах. Сенсацыяй стаў вялікі поспех партыі, якая стаіць на падобных пазіцыях, «Сапраўдныя фіны» на красавіцкіх выбарах 2011 года ў Фінляндыі, у краіне, якая да гэтага часу лічылася адным з прыкладаў адданага адносіны да ЕЗ. Усё часцей гучаць заклікі наогул завяршыць палітычны праект Еўрапейскага Звяза.

У святле такіх настрояў важнай падзеяй адыходзячага года ўяўляецца Саміт Еўразвяза, які адбыўся 8-9 снежня. На ім разглядалі прапановы, накіраваныя на выратаванне еўразоны ад развалу. Нягледзячы на ​​тое, што яны адобраны пакуль толькі папярэдне (канчатковае рашэнне павінна быць прынята ў сакавіку), саміт вызначана можна назваць першым крокам на шляху да кардынальных пераменаў унутры ЕЗ.

ЕЗ спрабуе вырашаць праблемы

Напярэдадні саміту кіраўнік Еўрапейскай Камісіі Жазэ Мануэль Барозу накіраваў яго ўдзельнікам зварот, дзе гаварылася: «Сустрэча на вышэйшым узроўні сапраўды з’яўляецца вырашальнай. Я чакаю, што ўсе кіраўнікі дзяржаў і ўрадаў прыедуць не для таго, каб сказаць, што яны не могуць зрабіць, а для таго, каб сказаць, што яны зробяць для Еўропы. Увесь свет назірае за намі. І свет чакае ад нас еўрапейскіх рашэнняў … Надзвычай важна, каб мы ўсе разам, ўвесь Еўрапейскі Звяз, паказалі, што еўра не падлягае перагляду і што мы ўсё падтрымліваем еўра ».

Праблемы, якія ўзніклі ў зоне еўра, звязаныя з шэрагам прычын. Адна з іх складаецца ў такім прынцыпе фармавання еўрапейскага валютнага саюза, у адпаведнасці з якім адзіныя рашэнні прымаюцца толькі па грашовай палітыцы, тады як бюджэтная і падатковая сферы застаюцца на меркаванне кожнай з краін Еўрапейскага Звяза. Цяпер жа Германія і Францыя прапанавалі пакет мер, пры дапамозе якіх можна будзе змяніць у Еўропе цяперашнюю фінансавую сітуацыю.

Аднак шлях трэба будзе доўгі, так як паралельна узнікаюць новыя праблемы. У прыватнасці, на бюджэтны пакт не пагадзілася Вялікабрытанія. Адмова Лондана супрацьпастаўляе яго астатнім краінам-удзельніцам, так што раскол паміж Брытаніяй і кантынентальнай Еўропай выглядае ўсё больш верагодным. Цяжка сказаць, наколькі глыбокім і працяглым ён будзе.

Крызіс прывёў таксама да шэрагу з’яў меншага маштабу, такіх як пазачарговая

змена урадаў у Грэцыі і Італіі. Але калі першая сітуацыя мела значэнне, галоўным чынам, для саміх грэкаў, то другая выклікала гучны міжнародны рэзананс, бо ў адстаўку сышоў вельмі каларытны палітык – Сільвіо Берлусконі.

Італію ад краю эканамічнай бездані, але на аснове больш агульных меркаванняў можна сцвярджаць, што гэта змена была пазітыўнай. Нельга не пагадзіцца з італьянскім філосафам Паола Флорэс д’Арк, які назваў берлусканізм «непрыкрытым пуцінізмам на заходні лад» і выказаў перакананне, што гэта зусім не камічная з’ява, а «заразны нарыў, ужо назапас ў сабе зусім не гомеапатычныя дозы атруты».

Зрэшты, у карысць небезнадзейнасці становішча, якое стварылася ў Еўразвязе, сведчыць той факт, што на тым жа саміце было ўхвалена прыняцце ў яго склад чарговага члена – Харватыі. Заграб ішоў да гэтага шэсць гадоў, ведучы перамовы па 35 пунктах свайго «дасье». Апошні крок заключаецца ў ратыфікацыі гэтага рашэння 27 нацыянальнымі парламентамі.

Нарэшце, намеціўся пэўны зрух у кірунку адзінай знешняй палітыкі ЕЗ. Ва ўсякім разе, у аперацыі ў Лівіі, у адрозненне ад практычна ўсіх папярэдніх аналагічных выпадкаў, вядучую палітычную ролю мелі менавіта еўрапейцы.

Адмова ад еўрапейскага адзінства можа прывесці да новых праблем

Немагчыма адмаўляць, што аб’яднанне паўмільярда людзей у Еўразвяз з выкарыстаннем дзвюма трэцямі з іх адзінай валюты з’яўляецца адным з унікальных здзяйсненняў у гісторыі. Праўда не ўсе сродкі дасягнення гэтага выніку апынуліся да канца прадуманымі.

І цяпер аб’яднанай Еўропе яшчэ трэба будзе замацавацца на дасягнутых рубяжах, што, безумоўна, запатрабуе нямала часу і высілкаў.

Асноўныя дзеючыя асобы ўсведамляюць, што без агульнага бюджэту не будзе Еўрапейскага Звяза. Калі манетарны звяз ўпадзе, то зможа выжыць толькі невялікая частка агульнага рынку, працоўных інстытутаў і дагавораў. Тым самым будуць перакрэсленыя шматлікія дасягненні еўрапейскай інтэграцыі.

Канкрэтныя наступствы пакуль не вельмі зразумелыя, аднак у тым, што яны будуць негатыўнымі і значнымі, сумнявацца ці ледзь прыходзіцца. Большасць згодна, што раз’яднанне прывяло б да велізарных выдаткаў. Больш таго, ёсць меркаванне, што калі б ЕЗ не існавала, то на межах дзяржаў ужо мела б месца мабілізацыя войскаў.

Падобныя пагрозы дазваляюць меркаваць, што ідэя адзінай Еўропы, нягледзячы на ​​сённяшнія цяжкасці, усё ж захавае сваё значэнне, і краху еўразоны – і тым больш распаду ЕЗ – не здарыцца. У той жа час відавочна, што Еўрапейскі Звяз будзе іншым.

Паводле Новай Еўропы