Пытанні з электроннай пошты
— Некалькі гадоў таму чытаў у “Народнай Волі”, што вы адвялі цяперашняй уладзе “максімум 2–3 гады”. А мінула ўжо пяць. Памыліліся ў падліках? Увогуле, як сапраўды палітык павінен прызнаваць свае памылкі?
Ядвіга Круглянская, Брэсцкая вобласць.
— Палітык не можа не быць аптымістам. І прагнозы часта гучаць і мусяць гучаць як лозунгі. Калі ж удавацца ў паліталагічны аналіз, то пры адсутнасці выбараў як такіх у Беларусі прагнозы — няўдзячная справа. А памыліўся я ў вышыні парогу цярплівасці і інертнасці беларусаў, хацеў сваім аптымізмам знізіць яго. Час быў змарнаваны і таму, што апазіцыя адмовілася ад выбараў адзінага лідара. У 2007 годзе на Кангрэсе Аб’яднаных дэмакратычных сіл стаўка была зроблена на ратацыйны прынцып старшынства. У выніку АДС разваліліся, а ў 2010 годзе мы ўжо назіралі парад кандыдатаў ад апазіцыі.
— Паважаны Аляксандр Уладзіміравіч, некалькі год таму прайшоў зладжаны вамі “Еўрапейскі форум”. Праграма дзеянняў па “еўрапеізацыі” Беларусі, якая на ім была прынята, была надзвычай змястоўная і маштабная. На жаль, нічога з таго, што анансавалася і абяцалася, не зроблена. Як вы гэта можаце патлумачыць?
Дзяніс Рабянок, грамадскі актывіст, Калінкавічы.
— Магу шмат распавядаць пра канкрэтныя праграмы навучання для беларускай моладзі, пра інфармацыйныя кампаніі, пра перавагі еўраінтэграцыі, пра дзейнасць нашых еўрапейскіх клубаў па ўсёй Беларусі, пра “Народную праграму”, пра якую за адносна кароткі час ужо ведаюць 40% насельніцтва.
З іншага боку, мы яшчэ, як многім марыцца, не ў Еўрасаюзе, не ў Шэнгенскай прасторы і не ў еўразоне. На Беларускім еўрапейскім форуме, які прайшоў у лістападзе 2009 года, ставілася больш рэальная стратэгічная задача — еўрапеізацыя. Але ж зразумела, што еўрапеізацыя — гэта працэс. І працэс, улічваючы неспрыяльныя чыннікі — ад ментальных да геапалітычных, няпросты і няхуткі.
Да таго ж пасля пазітыўных зрухаў, хай сабе і нязначных (вызваленне палітвязняў у 2008 годзе і некаторая лібералізацыя выбарчай кампаніі), адбылося згортванне дыялогу з Еўрасаюзам і пагружэнне ў неаімперскія праекты Крамля. Натуральна, ажыццяўленню мэт, вызначаных на Беларускім еўрапейскім форуме, пашкодзіў зрыў дыялогу з Захадам.
Але і ў гэтых умовах маштабы праеўрапейскіх настрояў беларусаў параўнальныя з прарасійскімі. А самае галоўнае — Еўропа на нас не махнула рукой. Цяпер вось распрацоўваецца адмысловы “план Маршала” для Беларусі. І рух “За Свабоду” лічыць гэта ў тым ліку сваёй заслугай.
— Складывается впечатление, что вы гораздо чаще появляетесь в Европе, чем на родине. Вы никогда не подсчитывали, сколько времени вы проводите там и тут? И как вы судите о реалиях нашей жизни, если Брюссель знаете лучше, чем Минск?
Виталий Рачков, Гродненская область.
— Я действительно часто бываю за границей и вместе с тем стараюсь много ездить по Беларуси. Естественно, белорусскую глубинку и на западе, и на востоке я знаю лучше, чем Брюссель.
В ближайшее время будет новый такой цикл поездок по стране. Ведь одно –делать выводы согласно социологическим опросам, а совсем другое — прямой живой контакт. Что же касается встреч за рубежом, я считаю, что моей обязанностью является использование личного влияния и авторитета движения “За Свободу”, чтобы отстаивать независимость Беларуси, способствовать ее демократизации и налаживать связи с партнерами — работа, которую не способен сегодня делать государственный аппарат.
Вместе с тем искренне признаюсь: к сожалению, ситуация такова, что пока реально поспособствовать позитивным изменениям — здесь и сейчас — можно в первую очередь с помощью Запада. А если так, то я делаю все возможное в этом направлении. Хотя судьба страны должна решаться внутри нее — белорусским народом.
— Ваш сын учился за границей. Он уже завершил образование? Где планирует жить и работать — на родине или в ЕС?
Екатерина Ускова, Брест.
— Витовт сначала учился в Варшавском университете, сейчас — во Вроцлавском. Учится заочно — чтобы работать, зарабатывать и не сидеть на шее у родителей. Мечтает вернуться в Беларусь. Сейчас это невозможно — еще в 2006 году, после событий Площади, он был включен в списки тех, кого приказано задержать на границе.
— Аляксандр Уладзіміравіч, зразумела, што палітык павінен прыстойна выглядаць. Часта мяняеце гардэроб? Колькі каштуе ваш касцюм? І як мне, такой же беспрацоўнай, як і вы, зарабіць на такі выхадны касцюмчык?
Валянцін, Мінск.
— Я без ажыятажу стаўлюся да вопраткі. Не шыкую. Але магу сабе дазволіць прыстойнае адзенне. У мяне некалькі касцюмаў, у асноўным беларускай вытворчасці — прыстойныя вырабы. Я дастаткова зарабляю. І заўсёды падаю дэкларацыю аб даходах у падатковую інспекцыю. Не буду хаваць гэтай інфармацыі і ад чытачоў “Народнай Волі”: у 2011 годзе зарабіў каля 16 тысяч еўра — выдаў кніжку ў Чэхіі, чытаў лекцыі ў Польшчы ды Германіі.
— Пытанне кароткае: што павінна здарыцца, каб вы зноў прынялі ўдзел у прэзідэнцкіх выбарах?
Кастусь, Мінск.
— У першую чаргу павінны адбыцца сапраўдныя выбары. А з іншага боку, я гатовы саступіць маладым.
— Якім чынам Аляксандр Мілінкевіч збіраецца прыйсці да ўлады?
— Галоўнае — каб улада вярнулася ў рукі народа. А годных асоб, якія могуць яго прадстаўляць на прэзідэнцкай пасадзе, у нас хапае.
— Аляксандр Уладзіміравіч, а можа, усё ж такі наладзіць байкот гэтаму фарсу пад назвай “выбары”? Якое можа быць волевыяўленне людзей ва ўмовах дыктатуры?
Karen Akopau
— Не мае сэнсу дыскусія пра ўдзел-няўдзел, пакуль мы не вызначылі мэты кампаніі. Калі мэта — паказаць уладзе кукіш у кішэні, прадэманстраваць, што апазіцыя маральная, а рэжым — не, то байкот падыходзіць. Але для мяне найбольш важна адказаць на галоўнае пытанне, якое задаюць людзі: “Вы нам расказваеце, што Лукашэнка кепскі. А мы і так ведаем. Вы скажыце, чаму з вамі жыццё будзе лепшым?” Для таго, каб сфармуляваць адказ на гэтае пытанне, каб у людзей з’явілася вера ў перамены, нам трэба выбіраць удзел у выбарах з умовамі. Для такой мэты байкот недарэчны.
Нам важна давесці, што ў краіне ёсць годныя людзі, якія вартыя ўвайсці ў парламент і спрыяць вываду краіны з крызісу. А гэта немагчыма зрабіць без размоў з насельніцтвам, якой бы маральнай ні была абструкцыя ў дачыненні да дыктатуры. Мы лічым, што важна выкарыстаць для гэтага чарговую выбарчую кампанію, зняўшыся перад галасаваннем, калі ў краіне на той момант будуць палітвязні. Нарэшце, звярніце ўвагу на вынікі сакавіцкага апытання Незалежнага інстытута сацыяльна-эканамічных і палітычных даследаванняў (зарэгістраваны ў Вільнюсе. — Рэд.): ідэю байкоту падтрымлівае 10% апытаных. Наша грамадства ўсё яшчэ “спіць”, а калі да сну яго будзе клікаць і апазіцыя, дык праспім і людзей, і краіну!
— Смотрю на ваше фото в “Народной Воле” и думаю: Милинкевич, когда ты побреешься? В таком возрасте так опуститься…
Дмитрий Яцушкевич.
— Ну, апусціўся я, як вы кажаце, даўно — адпусціў бараду пасля абароны кандыдацкай дысертацыі ў 1976 годзе. А наогул шмат жанчын, а галоўнае — мая жонка, кажуць, што мне пасуе. Таму застануся з барадой.
— Хто вядзе рэй у вашай сям’і?
Ірына, Мінск.
— У нашай сям’і сапраўды дэмакратыя, якая прадугледжвае не толькі самастойнасць у прыняцці рашэнняў, але і прыслухоўванне да меркаванняў партнёра-сябра. Як я не ўяўляю сваю жонку Іну Кулей ўсяго толькі хатняй гаспадыняй, валадаркай баршчу, гэтак і ёй не патрэбны муж-падабцаснік. Я прыслухоўваюся да жонкі яшчэ і таму, што яна добры аналітык, паспяховы і дасведчаны грамадскі лідар.
— Спадар Мілінкевіч, добры дзень! Пытанне, якое мала тычыцца палітыкі, але, спадзяюся, вы не палічыце заганным адказаць. Ведаю, што вы гуманітарый, а значыць, схільны да таго, каб сэрцам пераасэнсоўваць падзеі жыцця. Як вы знаходзіце выйсце сваёй творчай энергіі? Вось, нават спадары Рубінаў і Фядута пішуць вершы. Магчыма, і вы захапляецеся паэзіяй?
Юлія Прудко.
— Юлія, я фізік.У родным Гродне мяне многія лічаць гісторыкам. А па душы, можа быць, і сапраўды больш гуманітарый. Мне даводзілася шмат займацца культурніцкімі і гістарычнымі даследаваннямі. Разам з калегамі знайшоў пахаванне апошняга караля Рэчы Паспалітай Станіслава Аўгуста Панятоўскага, рэстаўраваў найстаражытнейшы ў Цэнтральнай і Усходняй Еўропе гродзенскі вежавы гадзіннік.
І маё захапленне — краязнаўства. Ствараю разам з мясцовымі жыхарамі ў родных Берштах, што на самай-самай мяжы з Літвой, этнаграфічны музей.
Пытанні, якія задавалі па тэлефоне
— Складывается впечатление, что тема последствий аварии на ЧАЭС не является для Беларуси приоритетной. И почему оппозиционеры так редко уделяют внимание этой теме? Планируете ли вы посетить Гомельскую область — я имею в виду самые загрязненные районы? И почему все вояжи в Гомельскую область совершаются только накануне годовщины аварии на ЧАЭС?
Василий Николаевич, Гомельская область.
— Я бываю в Брагине, Хойниках, Комарине и других районах, пострадавших от Чернобыля, каждый год. А не только в 2006 году, когда баллотировался в президенты. Я разговариваю с местными жителями, вижу проблемы этих мест. В этом году у меня запланирована серия поездок по стране. Начну их, как только заживет сломанная в начале апреля рука, чтобы я смог пожать своим собеседникам руку.
— Чаму ніводны апазіцыянер, і вы ў тым ліку, ні словам, ні паўсловам не гаворыць аб тым, якую ваду п’юць людзі на сяле? Ледзь не ўся вёска п’е атручаную, смярдзючую ваду! На мой погляд, замест будоўлі АЭС лепей бы газіфікавалі ўсе вёскі, далі нармальную ваду — гэта ж асновы жыцця! Калі б апазіцыя гаварыла пра тое, што сапраўды хвалюе людзей, уся вёска была б за іх!
Валянцін Кляпко, Капыльскі раён.
— Спіс таго, што можна было б з карысцю зрабіць замест АЭС, у тым ліку для здароўя беларусаў, вялікі. З атамнай станцыяй тая самая вада чысцей дакладна не стане. І гэтую праблемную тэму, вы сапраўды слушна кажаце, таксама трэба ўздымаць. Давайце разам паспрабуем — пішыце і званіце нам, у рух “За Свабоду”: мінскі нумар — 280-88-63; ці лістуйце на info@pyx.by. Абсалютна з вамі згодны — менавіта ўздымаючы блізкія людзям праблемы, мы зможам заваяваць іхні давер.
Праблема з якасцю пітной вады вельмі востра стаіць у Беларусі, асабліва ў малых гарадах, у сельскай мясцовасці. Але гэтая праблема характэрна і для сталіцы. Высілкі, якія прыкладаюць улады, і гэта бачна на прыкладзе Мінска, не заўжды дастатковыя, каб істотна палепшыць сітуацыю. І калі так адбываецца, што замінае нам звяртацца больш актыўна да міжнародных фінансавых арганізацый, якія дапамагаюць у пераадоленні падобных праблем? Гэта вельмі сур’ёзнае пытанне, бо якасць пітной вады — гэта ці не адзін з самых важных параметраў, што ўплываюць на стан здароўя людзей.
— Белорусский народ на 70–80 процентов равнодушен к чужим проблемам. Какой политик, по-вашему, сможет повести ТАКОЙ народ за собой? Можете ли вы это сделать?
Татьяна Петровна Корнеева, Лида.
— К сожалению, многие у нас даже к своим проблемам относятся недопустимо безразлично или чрезмерно терпимо. Но я не согласен с тем, что белорусы — это какой-то безнадежный народ. Вот когда Лукашенко во время кризиса сказал, что ему, видите ли, стыдно за белорусов, мне стало обидно за нас всех. Да, у нас хватает ментальных издержек тоталитарного и колониального наследия. И как раз вина власти в том, что она не помогает народу избавляться от этого, а наоборот, консервирует или даже культивирует! Повести белорусов за собой сможет политик, который будет терпелив к этим проблемам и сможет найти нужные слова, чтобы народ захотел избавиться от шор на глазах и разрухи в головах.
От идеологии “чарки и шкварки” рано или поздно наступят похмелье и изжога. И вот тогда произойдет идентификация белорусами себя как нации — белорусской и европейской.
— У мінулым годзе па НТБ паказвалі палітычны серыял “Крестный батька”. Як вы лічыце, ці павінны людзі, якія прэтэндуюць на прэзідэнцкае крэсла і займаюць яго, якія прымаюць лёсавызначальныя рашэнні наконт будаўніцтва АЭС і іншыя, раз на год праходзіць паглыбленае медыцынскае абследаванне?
Васіль Тарасавіч Загарэльскі.
— Я лічу, што да чалавека на прэзідэнцкай пасадзе павінна быць болей патрабаванняў, чымсьці да іншых. І тыя якасці і характарыстыкі кіраўніка краіны, якія сягаюць за ягонае асабістае жыццё і ад якіх залежыць лёс краіны і кожнага яе грамадзяніна, павінны быць грунтоўна даследаваны.
— Как вы относитесь к идее собрать Всебелорусское народное собрание и обсудить вопрос импичмента Лукашенко?
Александр, Новополоцк.
— В принципе, как к таковой идее отношусь позитивно. Действительно много вопросов, которые нужно обсуждать всенародно. И главный, по моему мнению, вопрос — отстаивание независимости Беларуси. Наконец, это должно быть представительное и дееспособное собрание.
Нельзя допустить, чтобы такой статус мероприятия с заявленным волеизъявлением народа был девальвирован принятием какой-нибудь очередной декларации, за которой все пойдет так, как и было. Всебелорусское народное собрание нужно провести так вовремя и так кстати, чтобы оно стало двигателем событий на пути к переменам.
— Я хотела бы просто выразить свое отношение к оппозиции. На мой взгляд, это никчемные, отвратительные люди. Они ничего не могут добиться, и проблемы людей их совершенно не волнуют. Они только и знают, как ездить по заграницам и выбивать гранты. И эта власть для них — очень удобна. Или я не права?
Светлана, Светлогорск.
— Спасибо за мнение. Впрочем, считаю, что вы заблуждаетесь. Оппозиция, как и власть, — в чем-то отражение своего народа. Однако я уверен, что у нас достаточно потенциала, чтобы изменить ситуацию в стране.
— Ці праходзіў недзе міжнародную экспертызу па бяспецы праект па будаўніцтве АЭС, якую збіраюцца будаваць у Беларусі?
Іван Пятровіч, Гродна.
— Абавязковым этапам пабудовы любой атамнай станцыі ёсць экспертыза, якая праводзіцца ў межах працы МАГАТЭ. Звычайна менавіта экспертыза ў межах гэтай арганізацыі выступае ў якасці асноўнага аргумента на карысць міжнароднай адпаведнасці праекта. Але ёсць некалькі акалічнасцяў, якія таксама варта пазначыць: дзяржава можа правесці пад сваім дахам любыя “міжнародныя экспертызы” з прыцягненнем сваіх экспертаў, і ніводная экспертыза не дае гарантыі ад магчымых катастроф.
— Не за гарамі парламенцкія выбары. Чаму нідзе не каментуецца метад байкоту выбараў ад Гары Паганяйлы? Некалі ён рэкамендаваў ісці на выбары, але палову бюлетэня пакідаць сабе…
Іван Пятровіч, Гродна.
— Добрых ідэй шмат. Вось і ідэя з распалавіньваннем, парваннем бюлетэня — яркая і сэнсоўная. Але вялікая праблема — у рэалізацыі. Для плёну такой паліттэхналагічнай кампаніі патрэбна маштабная электаральная мабілізацыя. У сённяшніх медыйных умовах, пры цяперашнім стане апазіцыі мы зможам ангажаваць на такі бюлетэневы пратэст хіба самую палітычна актыўную публіку.
— Як вы ставіцеся да ідэі выдаць “чорную кнігу” злачынстваў цяперашняга рэжыму? І што думаеце наконт скарачэння беларускай арміі — варта гэта рабіць альбо не?
Васіль Стэльмах, Бярэзінскі раён.
— У праваабаронцаў фактаў і сведчанняў на шматтомнік! Яе можна выдаваць і пасля змены ўлады, і ўжо цяпер. Гэтая кніга павінна паслужыць перасцярогай для будучых пакаленняў беларусаў.
Што да арміі, то яна патрэбная — і моцная! З арыентацыяй на абарончыя задачы забеспячэння нашага канстытуцыйнага нейтралітэту, без удзелу ў ваенных канфліктах па-за нашымі межамі. У перспектыве армію варта зрабіць мабільнай, сучаснай і прафесійнай.
— Скажите, когда наконец наша так называемая оппозиция придет к какому-то единому мнению? Очень больно читать, что они, как козлы, бодаются друг с другом, уже даже до пинков дошло! Даже противно становится от этого… Я сторонник Санникова, переживаю за Козулина. Когда же оппозиция объединится и будет выступать единым фронтом?
Филипп Саксонов, Круглянский район, военный подполковник в отставке.
— Понимаю ваши переживания. Абсолютно согласен. Действительно, для оппозиции объединиться очень важно. Это вопрос имиджа и потенциала в глазах избирателей.
Что касается перспектив объединения, могу ответить только за себя и за движение “За Свободу”: мы, безусловно, выступаем за единый фронт действий белорусской оппозиции. И движение “За Свободу” никогда не участвовало и не будет участвовать в каких-то разборках внутри оппозиции. Даже когда нас поливают грязью — мы не отвечаем.
— Считаете ли вы, что Беларусь находится на грани потери независимости? Что необходимо сделать, чтобы этого не произошло?
Арсений, Витебск.
— Угроза потери независимости — это на сегодняшний день самая большая проблема: станем ли мы протекторатом России или выберем европейский путь? Диктаторы приходят и уходят, а страна должна остаться. Мы все сегодня ответственны за это.
Пытанні з сайта “Народнай Волі”
— Спадар Аляксандр, якім вы бачыце сцэнарый збліжэння Беларусі і Еўрапейскага Саюза? Якімі шляхамі можа праходзіць гэты працэс? Што трэба рабіць тым, хто хоча наблізіць час, калі Беларусь стане паўнавартнасным сябрам ЕС?
Максак.
— Сцэнарый залежыць ад нас з вамі. Калі б да ўлады прыйшлі праеўрапейскія палітыкі, то еўраінтэграцыя стала б прыярытэтам знешняй палітыкі. Хаця перспектыва Беларусі стаць краінай-удзельніцай Еўрасаюза — доўгатэрміновая.
Можна толькі шкадаваць пра страчаныя гады. Пры спрыяльным развіцці падзей у навінах сусветных інфармацыйных агенцтваў мы маглі б цяпер чытаць: “З 1 ліпеня 2012 года Беларусь увойдзе ў склад Еўрасаюза”.
Нам неабходна не толькі прывесці беларускае заканадаўства ў адпаведнасць еўрапейскім стандартам, зрабіць структурныя палітычныя і эканамічныя рэформы, але і, што самае галоўнае, значна ўзмацніць праеўрапейскія настроі ў грамадстве.
— Чаму вы супраць эканамічных санкцый датычна Беларусі?
— Можна было б весці дыскусію пра шырокія эканамічныя санкцыі, калі б:
— Еўрасаюз адначасова панізіў кошт віз;
— стварыў магчымасці для працаўладкавання беларусаў;
— ля турмаў тысячы беларусаў патрабавалі вызвалення палітвязняў;
— у большасці партый было не па некалькі сотняў, а па шмат тысяч актывістаў;
— да нас масава ішлі людзі, і мы стаялі на парозе ўтварэння арганізацыі накшталт польскай “Салідарнасці”;
— беларусы не былі настолькі русіфікаваныя і размаўлялі б па-беларуску.
Сённяшнія візавыя і кропкавыя эканамічныя санкцыі — гэта справядлівая маральная рэакцыя ЕС на рэпрэсіі супраць іншадумцаў. Але я супраць шырокіх эканамічных санкцый, бо яны сапраўды найперш закрануць інтарэсы простых людзей. А гэта ў сваю чаргу негатыўна адаб’ецца на праеўрапейскіх настроях беларусаў.
Тых, хто супраць эканамічных санкцый і за дыялог, час ад часу называюць праваднікамі інтарэсаў рэжыму. Але ў барацьбе з дыктатурай, з Лукашэнкам, часта асабістай, нельга забывацца пра нацыянальныя інтарэсы, пра Беларусь, у рэшце рэшт.
Што мы атрымалі пасля зрыву палітыкі паступовага збліжэння з аб’яднанай Еўропай? Як мінімум аслабленне эканамічнага суверэнітэту. Свядома ці несвядома, у змагарнай інерцыі многія фактычна працуюць на прасоўванне ў Беларусь чужых неаімперскіх інтарэсаў. А гэты працэс можа стаць незваротным. Таму ў якасці альтэрнатывы наркатычнаму падсілкаванню таннымі газам і нафтай для хворай беларускай эканомікі вельмі важным лічу мадэрнізацыйны план з боку Еўрасаюза — своеасаблівы “план Маршала”.
— Александр Владимирович, почему вы так слабенько добиваетесь отмены для белорусов виз в ЕС и ничего для этого не делаете? Позвоните своей подружке Меркель и другу Николя, пусть отменят.
— Отмена виз была б самой сильной санкцией в поддержку демократии в Беларуси. Проевропейские настроения в нашей стране через несколько лет стали бы доминирующими. И на встречах с лидерами европейских стран я об этом говорю. Однако такой вариант с отменой виз в одностороннем порядке практически нереален, так как такое исключение требует обхода ряда процедур. Куда реальнее отмена платы за визы, хотя бы частичная для всех граждан Беларуси или полная для молодежи до 25 лет.
Пытанні з лістоў
Ці патрэбны нам рэферэндум з нагоды будаўніцтва АЭС?
Паважаны спадар Аляксандр Мілінкевіч!
У мяне да вас пытанне-прапанова. Набліжаецца чарговая 26-я гадавіна Чарнобыля. Напэўна, як звычайна, будуць мітынг, шэсце, транспаранты (“Атом мирным не бывает, это даже дети знают» і іншыя), выступленні дзеячаў партый і рухаў, рэзалюцыя. І ўсё звычайна на гэтым канчаецца.
Праўда, у незалежных СМІ часам з’яўляюцца артыкулы, дзе вучоныя з лічбамі, фактамі даказваюць, што Беларусі АЭС не патрэбна. Апошнім часам, пасля аварыі ў Японіі, стаўленне еўрапейскіх (ды і не толькі) краін да АЭС вельмі змянілася. Ну а наша краіна ідзе “сваім шляхам”, хаця мы яшчэ не адышлі і ад аднаго Чарнобыля. А чаму б і нам, як гэта зрабілі ў Швейцарыі, не патрабаваць ад улады правесці рэферэндум па такім лёсавызначальным для нас пытанні. Безумоўна, з абавязковым назіраннем і падлікам вынікаў галасавання. І каб пра гэта было шырока вядома, каб уладнае кіраўніцтва не магло потым заяўляць, што ніякага афіцыйнага звароту з прапановай рэферэндуму не падавалася.
Як вы ставіцеся да такой прапановы? Яна, як мне здаецца, магла б кансалідаваць усе апазіцыйныя партыі і рухі і аб’яднаць жыхароў усёй нашай краіны.
З павагай —
пенсіянерка Дзіяна СТЭЛЬМАХ.
— Праект АЭС нібыта меў на мэце зменшыць нашу энергазалежнасць ад Масквы. Але павялічвае яе да крытычнага ўзроўню. У дадатак будзем яшчэ і прывязаны да ўранавага паліва ўсходняй суседкі, бо іхняя станцыя да яго прыстасавана. Нарэшце, будуем за пазычаныя ў Расіі ж грошы, вялікія грошы. Разлічвацца — нашым дзецям.
Па сутнасці, Расія нам, як кажуць, «уцюхала» сваю АЭС, скарыстаўшыся разрывам адносін з Захадам і пагарашэннем эканамічнага становішча, якоe пагражае палітычнай трываласці рэжыму.
Эколагі, грамадскія актывісты ўздымалі пытанне пра рэферэндум і АЭС. Аднак рашэнне пра з’яўленне беларускай атамнай станцыі было прынята нават без грамадскага абмеркавання. Хаця такое пытанне пасля Чарнобыля павінна было б вырашацца менавіта праз рэферэндум. Абсалютна, спадарыня Дзіяна, тут з вамі згодны.
Сябры руху “За Свабоду” ў Горках і Астраўцы праводзілі шырокія кампаніі за нацыянальнае публічнае абмеркаванне пытання пабудовы АЭС у Беларусі.
Нагадаю, у артыкуле 18 Канстытуцыі чытаем: “Рэспубліка Беларусь ставіць за мэту зрабіць сваю тэрыторыю бяз’ядзернай зонай”.
Чаму ніхто не гаворыць пра змену Канстытуцыі?
Паважаны спадар Аляксандр!
Да вас звяртаецца вайсковы пенсіянер, жыхар Пружанаў Мікола Канаховіч. Я двойчы з вамі сустракаўся, калі вы прыязджалі ў Пружаны. Ад сустрэчы з вамі ў жыхароў Пружанаў засталіся самыя добрыя ўспаміны і пачуцці як да чалавека і палітыка. Увогуле, можна задаць больш за тысячу пытанняў, і ўсе яны будуць слушныя, бо штодня круцяцца вакол шараговых грамадзян, палітыкаў, эканамістаў, юрыстаў, гісторыкаў і г.д. Тым не менш яны паасобку нявыканальныя, бо не маюць стрыжня. Усе гэтыя пытанні можна было б скампанаваць у адно, але чамусьці гэтае адно ніколі і нікім не падымаецца на паверхню як самае галоўнае, а ўсе спрачаюцца вакол няведама чаго. А пытанне такое: чаму нікім і ніколі сур’ёзна і рашуча не падымаецца самае стратэгічнае пытанне аб вяртанні Канстытуцыі 1994 года?
Лічу, што пакуль усе дэмакратычныя сілы будуць распыляцца, а не аб’яднаюцца ў рашучай барацьбе толькі па адным гэтым пытанні, злачынны лукашэнкаўскі рэжым будзе толькі ўзмацняцца. Няўжо ніхто з палітыкаў не разумее, на чым патрэбна сканцэнтраваць усе высілкі?
І яшчэ адно. 8 верасня 2014 года спаўняецца 500 гадоў найвялікшай гістарычнай падзеі для нашага народа — Аршанскай бітве. Шкада, што ні гісторыкі, ні палітыкі яшчэ напоўніцу не асэнсавалі значэнне той перамогі. Бо, калі б не было той далёкай перамогі, — не было б нават і гэтай, так званай сурагатнай Беларусі, якую мы маем сёння. Таму пытанне такое.
Ці думаеце вы, паважаны спадар Аляксандр, разам з другімі палітыкамі дэмакратычнага накірунку, з удзелам пісьменнікаў, тэатралаў і іншых творчых спецыялістаў увекавечыць памяць той перамогі?
Сёння ідзе татальная інкарпарацыя Беларусі Расіяй. Таму шырокамаштабнае святкаванне 500-годдзя Аршанскай бітвы будзе адпаведным рэзанансам для каланізатараў. А як лічыце Вы?
— Спадар Мікола, дзякуй за добрыя словы! Спадзяюся, што мы яшчэ пабачымся.
Што ж тычыцца вашых пытанняў, безумоўна, 500-годдзе Аршанскай бітвы ў 2014 годзе будзе адзначана належным чынам як значная гістарычная падзея, як Дзень беларускай вайсковай славы. Аднак, на маю думку, адзначаць мы яго павінны далікатна, без акцэнту, які можа быць трактаваны як русафобскі. Перш за ўсе гэта Свята, якое мае вялікае значэнне ў пабудове нашай дзяржаўнасці, у адстойванні незалежнасці краіны. Свята, якое павінна ўзмацняць нацыянальную гістарычную свядомасць беларусаў.
Галоўнае — каб наш патрыятызм, беларускасць выяўляліся штодня, натуральным чынам. Каб беларусы гаварылі па-беларуску, а ўлады спрыялі беларусізацыі і дбалі пра суверэнітэт, а не прадавалі нацыянальнае багацце.
Зразумела, што, калі б дзейнічала Канстытуцыя-1994, гэтага не адбылося б. Тады кіраўнік краіны не змог бы дзейнічаць як сярэднявечны феадал: што хачу, тое і раблю.
Зрэшты, і Канстытуцыя са зменамі гэтага не дазваляе. Так што гэта праблема не зместу Асноўнага Закона, а яго правапрымянення і палітычнай культуры.
Как помочь осужденному сыну?
Уважаемый Александр Милинкевич!
В целях восстановления справедливости я хочу вам задать вопрос, который мучает меня 5 лет.
В 2007 году мой сын стал невольным свидетелем криминальных разборок неизвестных ему лиц, а сам попал в тюрьму на 18 лет. Свидетелей по делу не было, я имею в виду гражданских лиц. Свидетелями по делу проходили работники милиции г.Гомеля, которые добывали явку с повинной, проводили обыск в доме на момент задержания, следственные действия (имеются все документы).
1.Могут ли работники милиции, являющиеся заинтересованными лицами, не видя происходящего, быть свидетелями на следствии и в суде?
2.Могу ли я, мать осужденного, по доверенности от сына, заверенной начальником колонии, писать заявления на определенных лиц в высшие инстанции, в оправдание сына прилагая медицинские экспертизы, заседание суда, протоколы приговора суда и другие документы, так как мне приходят отписки, что я не была участником процесса.
С уважением — Майя Федоровна КОВАЛЕНКО.
— Майя Федоровна, свяжитесь, пожалуйста, с движением “За Свободу”. Наши юристы постараются вам помочь. Телефон в Минске — 280-88-63, электронная почта – info@pyx.by.
Крыніца: pyx.by
