У аўторак 19 жніўня Берасце наведала культурніцкая кампанія “Будзьма беларусамі!” з цікавай тэмай і, як вызначылі пад час 2-х гадзіннай афлайнавай дыскусіі берасцейцы, арганізацыйнай праблемай – “Ці могуць горадскія святы быць зробленыя… гараджанамі?”
На пачатку вызначым, што “гарадское свята – гэта публічная акцыя альбо вялікая падзея, якая праводзіцца як мінімум у маштабах горада” (са слоў Уладзіміра Булаўскага, VITEBSK4.ME).
У зале гатэля “Інтурыст” сабраліся журналісты, гараджане, якія маюць вопыт у арганізацыі “штучных” імпрэз і актыўныя людзі, якім не абыякава культарнае жыццё Берасця. Спікерам і сваеасаблівым каардынатарам дыскусіі выступіў Уладзімір Булаўскі, вядомы больш па культурнай прасторы VITEBSK4.ME.
Карэспандэнтка АРР “Дзедзіч” завітала на дыскусію і дазналася, з чым асацыюецца паняцце “гарадское свята” у берасцейцаў, чаму ў горадзе з большага культурнае жыццё-быццё ідзе па шаблону (стандарту) і самае галоўнае, як палепшыць ці змяніць сітуацыю сёння.
“Чаму прыйшлі на дыскусію?” – пытае адразу Ўладзімір. І панеслася з розных бакоў: паразмаўляць з экспертамі, паслухаць новыя ідэі, убачыць прафісіяналаў і канешне, выказаць сваю думку, жыхара Берасця, пра разнастайнасць гарадскіх святаў.
Не дзіўна, што з большага гаварылі пра шашлык, “псеўдазорак”, піва ды гарэлку кожны год. Для кагосьці гэта яшчэ адна прычына ўстаць з канапы, выйсці на вуліцу, паесці, купіць рэчы і зноў у свой куток.
Сёння свята не мае такога значэння: дзеля чаго яно ладзіцца і якую мэту нясе – выказвае думку жыхарка гораду.
Вынік – не праводзіцца маніторынг, апытанка людзей, што хацелася бы бачыць на гарадскіх святах, ці якіх спявакоў запрашаць на імпрэзу. У ідэале пасля пытаць у жыхароў іх асабістае меркаванне наконт канкрэтнай падзеі.
“Ці наведваеце Вы гарадскія святы і чаго чакаеце ад іх” – цікавіцца спікер. Аўдыторыя падзялілася напалову – “за” і “супраць”. У аднаго – узнікае жаданне пакінуць горад, у другога – нагода сустрэцца са знаёмымі, якіх ужо не бачыў даўно, у трэцяга – адпачыць з сям’ёй. Былі і тыя, хто гарадское свята асацыюець з “масавым тупізмам”. І нават пагадзішся з апошняй думкай. Напрыклад, штогадовае свята – дзень горада нагадвае “зомбі-фэст”. З ранку да ночы песні-скокі, дым ад мяса і алкагольныя твары ў кожным закутку горада.
Спадар Юрась, грамадскі актывіст кажа:
Мінулым часам я ўсё больш сутыкаўся з адзелам культуры. Сэнс у тым, што змяняюцца спецыялісты і ёсць шаблоны правядзення гарадскіх святаў. Калі прыходзіць новы спецыяліст, у яго няма часу выдумваць штосьці новае, таму ён бярэ стары шаблон і пачынае працаваць па ім. Але праблема ў тым, што няма адкрытых колаў, куды грамадства можа прыйсці са сваёй ідэяй. Часцей за ўсё – гэта прыватныя знаёмства. Напрыклад, тэлефануе нам музей Берасця і запрашае на мерапрыемства. Таму што я ведаю дырэктара, сябры сяброў і г. д. Калі казаць глабальна – няма сувязі паміж уладай і грамадскімі ініцыятывамі, гараджанамі.
“Ці могуць гарадскія святы прыцягнуць увагу людзей з іншых гарадоў Беларусі, краін у Берасце?”
З пункту гледжання журналіста-фрылансера Іны Хоміч:
гарадское свята – гэта АМАП з турнікетамі, праз якія трэба прайсці і адаць сваю ваду, нават калі горача, а ўнутры купіць яшчэ адну, абавязкова канцэрт з невядомымі гуртамі і ўсеагульная папойка.
Іна лічыць, што ў Берасці няма “фішкі” дзеля якой можна паехаць са ўсёй Беларусі, і прывяла прыклады гарадскіх святаў-брэндаў – “Мотальскія прысмакі” і “Ружанская брама”.
Даведка: “Мотальскія прысмакі” – фэстываль народных промыслаў і мясцовых мясных вырабаў, які праходзіць у аграгарадку Моталь, Берасцейская вобласць.
“Ружанская брама” – гарадское свята, якое ладзіцца ў гарадскім пасёлку Ружаны, Пружанскі раён.
Тут публіка ўзгадала міжнародны тэатральны фестываль “Белая вежа”. Але, насамрэч, гэта падзея больш для вузкага кола людзей, тэатралазнаўцаў. Паўстае другое пытанне: набыць квіток у касе часам вельмі цяжка. Калі да цябе выпадкова прыедуць госці з Польшчы, напрыклад, і ты задумаеш павесці іх на спектакль знакамітай берасцейскай “Белай Вежы”, не факт, што атрымаецца трапіць. Таму што з большага квіткі на маштабныя імпрэзы, ў рамках горада, загадзя распаўсюджваюцца на прадпрыемствах Берасця. Ёсць план, шаблон, стандарт у дробных асобных уладаў, які трэба выканаць.
Узгадалі і Брэсцкую крэпасць. Так, яна вабіць турыстаў сваёй унікальнасцю, непаўторнасцю і гісторыяй. Але наведванне крэпасці, як свята, даводзіцца толькі некалькі дзён у год: 9-га мая, на Дзень незалежнасці Беларусі і г. д. І вось тут Булаўскі задае занадта сціплае і адначасова правакацыйнае пытанне:
“Берасцейскае свята – гэта беларускае свята?” Што робяць берасцейцы для самабытнасці святаў, іх упрыгожванні беларускай гісторыяй?
Ёсць у Берасці аматарскія клубы, Юрась Сальнікаў нагадаў пра “Зюзя-фэст”, старажытныя беларускія танцы на этнавечарыне “ТОЛЬКІФОЛЬК”, манетны двор працуе на гарадскіх святах. У прынцыпе і ўсё.
Пасля Уладзімір Булаўскі зрабіў выснову, што берасцейскае свята – гэта абстрактная рэч і падзяліўся сваім досвітам актыўнай працы ў рамках горада Віцебска. А таксама параіў: па-першае, трэба наладзіць культурную камунікацыю ў Берасці і магчымасць уключэння гараджан у гарадскія мерапрыемства. Для гэтага патрэбны валанцёры, ролю якіх могуць выконваць студэнты ці школьнікі. Але публіка афлайнавай дыскусіі лічыць, што прыцягнуць валанцёраў і зацікавіць іх часам стала цяжка.
Як адзначыў актыўны берасцеец, Яўген Скрабутан, людзі не могуць на валанцёрствы зарабляць. А Аксана Бровач, журналіст-фрылансер, наадварот прыкмеціла:
ініцыятыва і ідэі ў моладзі ёсць, але яны не могуць доўгатэрмінова працаваць над тым, што прыдумалі. Насамрэч “затухаюць” маладыя берасцейцы хутка, стымулу няма.
Хтосьці выказаў думку, што ідэйныя людзі сядзяць на працы і не могуць адвесці дастаткова часу для валанцёрства. І што рабіць? Адказ залу – звольніцца.
Па-другое, журналісты таксама могуць паўплываць на сітуацыю з арганізацыяй гарадскіх святаў – трэба ісці з апытанкай да жыхароў на вуліцах горада. Уладзімір падзяліўся:
паўтары-два гады таму, калі мы рабілі першую дыскусійную пляцоўку ў Віцебску з мясцовымі ўладамі, была зроблена анкета. Кожны самастойна пісаў адказы і потым вынікі мы заносілі ў гарадскія адзелы ідэялогіі, культуры і г. д. Анкету запоўнілі каля 200 чалавек.
Пасля дыскусіі Ганна Архіпенка з Віцебску, актыўная дзяўчына, валанцёр пракаментавала свае ўражанні наконт актыўнасці берасцейцаў:
Па каментарах і адказах залы склалася ўражанне, што берасцейцы не актыўныя. Таму што ўсе чакаюць, што да іх прыдуць і за іх зробяць мерапрыемства. Не хапае вялікай культурнай платформы, дзе будзе арганізавана моладзь.
Па выніках, як заўсёды не хапае часу абгрунтаваць усе пытанні, а на некаторых спыніцца дакладней. Па-другое, добра было бы бачыць на такіх дыскусіях тых самых студэнтаў, актыўных гараджан, непасрэдна валанцёраў, каб яны таксама выказвалі свае думкі наконт зацікаўленнасці святамі.
Наогул, калі ў цябе ёсць ідэя, ініцыятыва, нават самая шалёная, гавары пра яе. Будзь актыўным і ўпартым!
Аўтар тэксту і фотаздымкаў: Наталля Гарайкіна
